Chí số BMI có ý nghĩa gì?

27/03/2024   |   Lượt xem: 235

Chí số BMI có ý nghĩa gì?

Nhiều người thường quan tâm đến chỉ số BMI để đánh giá cân nặng của mình có hợp lý không. Vậy BMI là gì và tầm quan trọng của nó như thế nào với sức khỏe cũng như vóc dáng? Tại sao cần phải chú ý đến chỉ số BMI nếu muốn tăng chiều cao hiệu quả? Hãy cùng tham khảo bài viết sau đây để có câu trả lời nhé!

BMI là gì?

BMI là viết tắt của "Body Mass Index" - chỉ số khối cơ thể. Nó được tính bằng cách lấy cân nặng của bạn chia cho bình phương của chiều cao. Công thức thì nghe có vẻ khó hiểu, nhưng nhiều ứng dụng sức khỏe ngày nay đã tích hợp sẵn tính năng tính toán BMI rồi, chỉ cần nhập vài thông số là ra ngay.

Vậy tại sao BMI lại quan trọng? Đơn giản là nó cho chúng ta một cái nhìn tổng quát về tình trạng cơ thể. Một chỉ số BMI quá cao là dấu hiệu của béo phì, còn quá thấp thì dễ gầy ốm, thiếu dinh dưỡng. Tất nhiên vẫn có những trường hợp ngoại lệ, nhưng nói chung BMI vẫn là một chỉ số hữu ích để theo dõi.

Bên cạnh đó, BMI cũng được các chuyên gia y tế sử dụng để đánh giá nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thừa cân hay thiếu cân như bệnh tim mạch, tiểu đường, v.v. Nếu BMI nằm trong ngưỡng khỏe mạnh, chúng ta có thể an tâm phần nào rằng mình đang trên đường sống lành mạnh.

Nhưng tất nhiên, BMI cũng chỉ mang tính chất tương đối. Có người tập gym nhiều nên BMI cao nhưng thực ra chỉ có cơ bắp chứ không mập thật sự. Nên cần kết hợp với các yếu tố khác để đánh giá một cách toàn diện hơn. Nhưng nói chung, BMI vẫn là thước đo ban đầu đáng tin cậy về sức khỏe của chúng ta đấy.

Cách tính chỉ số BMI

Cách tính chỉ số BMI rất đơn giản. BMI được tính bằng cách lấy trọng lượng cơ thể (tính bằng kg) chia cho bình phương của chiều cao (tính bằng mét).

Công thức tính BMI: BMI = Trọng lượng (kg) / [Chiều cao (m)]2

Ví dụ: Một người nặng 70kg và cao 1,75m, BMI của người đó sẽ được tính như sau:

BMI = 70kg / (1,75m)2 = 70kg / 3,0625m2 = 22,86

Để đánh giá BMI một cách chính xác, chúng ta dựa vào bảng phân loại sau:

  • BMI dưới 18,5 được coi là thiếu cân
  • BMI từ 18,5 đến 24,9 là nằm trong khoảng cân đối lý tưởng
  • BMI từ 25 đến 29,9 là thừa cân
  • BMI từ 30 trở lên là béo phì

Như vậy, với BMI 22,86 như trong ví dụ trên, người này được đánh giá có cân nặng nằm trong khoảng lý tưởng.

Mặc dù đơn giản nhưng công thức BMI chỉ mang tính chất tương đối, không phù hợp với những người tập luyện thể hình nhiều do khối lượng cơ bắp lớn. Tuy nhiên, đối với đa số mọi người, chỉ số BMI vẫn là một công cụ hữu ích để theo dõi cân nặng và chỉnh sửa lối sống để có một sức khỏe tốt.

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chỉ số BMI

Tuổi tác

BMI lý tưởng thay đổi theo từng giai đoạn lứa tuổi. Trẻ em dưới 2 tuổi thường được đánh giá bằng đường cong tăng trưởng cân nặng theo chiều cao và tuổi tác. Từ 2-20 tuổi, BMI phụ thuộc vào tuổi và giới tính, với ngưỡng bình thường rộng hơn để phù hợp với giai đoạn dậy thì. Người trưởng thành từ 20-65 tuổi có ngưỡng BMI khác, nhưng cũng có sự khác biệt giữa những người trên 65 tuổi do khối cơ giảm đi.

Giới tính

Nam giới thường có thành phần cơ bắp chiếm tỷ lệ cao hơn so với nữ giới cùng chiều cao và cân nặng. Điều này khiến BMI của nam cao hơn, nhưng không nhất thiết là thừa cân. Nữ giới lại thường có lượng mỡ cơ thể nhiều hơn, đặc biệt là sau tuổi trung niên.

Thành phần cơ thể

BMI chỉ xem xét tỷ lệ cân nặng/chiều cao, không phân biệt được thành phần mỡ, cơ bắp hay xương. Những người tập luyện cường độ cao thường có BMI cao do khối lượng cơ lớn, nhưng hoàn toàn khỏe mạnh. Ngược lại, có người BMI thấp nhưng tỷ lệ mỡ thực sự lại cao.

Chủng tộc/Dân tộc

Các nghiên cứu phân loại BMI ban đầu chủ yếu dựa trên người da trắng châu Âu. Tuy nhiên, nhiều chủng tộc khác như Á, Phi, Đông Nam Á có thành phần cơ thể khác nhau, nên ngưỡng cân đối có thể thấp hoặc cao hơn so với tiêu chuẩn chung. Ví dụ, tỷ lệ nguy cơ cao đối với người Á Đông tăng lên ở BMI từ 23 trở đi.

Các yếu tố sinh lý

Tình trạng thai kỳ, tăng/giảm cân gần đây, dùng thuốc điều trị, các vấn đề sức khỏe... đều ảnh hưởng lớn đến cân nặng cơ thể và thành phần cơ thể, khiến chỉ số BMI thay đổi bất thường so với bình thường.

Một số yếu tố khác Nền văn hóa, tập quán ăn uống, lối sống, nghề nghiệp cũng góp phần tạo nên khác biệt về thân hình và BMI giữa các cộng đồng trên thế giới.

chi-so-bmi-1

Một số cách giúp duy trì chỉ số BMI hợp lý

Duy trì chỉ số BMI trong ngưỡng khỏe mạnh là rất quan trọng để phòng ngừa các bệnh lý và đảm bảo sức khỏe tốt. Dưới đây là một số cách giúp bạn kiểm soát BMI ở mức lý tưởng:

Thay đổi thói quen ăn uống

  • Ăn đủ chất dinh dưỡng từ rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein từ thịt nạc, cá và đồ ăn lên men.
  • Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh giàu muối, đường và chất béo không lành mạnh.
  • Ăn chậm, nhai kỹ, ăn với lượng vừa phải để cơ thể có thời gian hấp thụ và đáp ứng cảm giác no.

Tập luyện thể dục thường xuyên

  • Kết hợp tập cardio như chạy bộ, đi bộ, bơi lội và tập luyện sức mạnh để tăng cường khối lượng cơ bắp.
  • Cân bằng giữa luyện tập và dinh dưỡng phù hợp để đạt BMI mục tiêu.
  • Duy trì lịch tập luyện đều đặn khoảng 150 phút/tuần.

Đảm bảo lối sống lành mạnh

  • Ngủ đủ giấc và quản lý căng thẳng tốt để kiểm soát hormone cơ thể.
  • Uống đủ nước, tránh sử dụng đồ uống có đường và rượu nhiều.
  • Thực hiện theo dõi cân nặng và vòng eo thường xuyên để điều chỉnh kịp thời.

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia

  • Tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng để lập kế hoạch phù hợp.
  • Tham gia các lớp huấn luyện hoặc theo dõi sự trợ giúp của huấn luyện viên.
  • Tìm kiếm sự khích lệ và ủng hộ từ bạn bè, gia đình để duy trì động lực.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

  • Thực hiện kiểm tra chỉ số BMI, đo vòng eo và các chỉ số sức khỏe khác định kỳ.
  • Điều chỉnh chế độ ăn và tập luyện khi cần thiết theo đánh giá y tế.

Duy trì BMI ở mức khỏe mạnh là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực thay đổi lối sống. Nhưng nó sẽ đem lại nhiều lợi ích to lớn cho sức khỏe bạn trong tương lai.